Cẩm nang Chuyển đổi số Ngành Dịch Vụ Kế Toán cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

5. Tiêu chí chuyển đổi số

5.1 Tiêu chí đánh giá mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ

1. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ

Các đặc điểm sau đây được xét đển khi xác định lộ trình chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ:

• Vốn đầu tư không lớn

• Bộ máy quản lý mềm dẻo, gọn nhẹ và phụ thuộc cá nhân

• Chịu tác động tức thì từ các biến động thị trường

Doanh nghiệp vừa và nhỏ có vốn đầu tư không lớn

Do quy mô hoạt động, doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tiếp cận và sử dụng nguồn vốn đầu tư hạn chế, bao gồm cả vốn tự có và vốn vay.

Khối lượng vốn không lớn đòi hỏi doanh nghiệp đặt ưu tiên cho các khoản đầu tư mang lại lợi ích trực tiếp trong ngắn hạn.

Đầu tư cho chuyển đổi số cũng chịu chi phối bởi cách đặt ưu tiên ấy.

Vì vậy, các dự án chuyển đổi số ở doanh nghiệp vừa và nhỏ thường phải được đầu tư sao cho có thể dự đoán trước được kết quả. Các dự án theo khuôn mẫu, tập trung vào.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ có bộ máy quản lý mềm dẻo,gọn nhẹ và phụ thuộc cá nhân

Tuyệt đại đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ có bộ máy quản lý mềm dẻo và gọn nhẹ. Cũng trong đại đa số trường hợp, người sáng lập doanh nghiệp cũng đồng thời là người chỉ đạo, điều hành, và thậm chí tham gia công tác chuyên môn hàng ngày của doanh nghiệp.

Không ít doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng là doanh nghiệp gia đình, trong đó những người thân trong cùng gia đình đảm nhiệm các vị trí khác nhau trong hoạt động của doanh nghiệp.

Vì vậy, các công cụ và giải pháp chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đảm bảo hài hoà giữa nhu cầu kiểm soát hoạt động doanh nghiệp và quan hệ cá nhân.Việc triển khai và áp dụng các công cụ và giải pháp này phải đảm bảo không gây ra xung đột lợi ích dẫn đến các va chạm không đáng có trong quan hệ làm việc.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu tác động tức thì từ các biến động thị trường

Doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn luôn là điểm nhạy cảm nhất trong chuỗi cung ứng chung. Mọi biến động của thị trường, cả tiêu cực và tích cực, đều tác động ngay lập tức vào doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Vì vậy, chuyển đối số ở doanh nghiệp vừa và nhỏ là quá trình linh hoạt, có thể gồm nhiều giai đoạn tăng tốc và giảm tốc xen kẽ nhau.

Không những vậy, việc chuyển hướng hoạt động kéo theo chuyển hướng chuyển đổi số có xác suất xảy ra hoàn toàn không thấp.

2. Các giai đoạn chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ

Xét đến các đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ, chuyển đổi sổ ở các doanh nghiệp này được chia thành ba giai đoạn: Sẵn sàng, Tăng tốc, và Bứt phá.

Giai đoạn Sẵn sàng

Là giai đoạn mang tính khởi động cho chuyển đổi số. Trong giai đoạn này, doanh nghiệp thực hiện số hoá các hoạt động cốt lõi trong mô hình kinh doanh của mình, đồng thời xây dựng năng lực con người từ cao đến thấp để sẵn sàng cho các mức độ chuyển đổi số cao hơn

Giai đoạn Tăng tốc

Là giai đoạn doanh nghiệp đã xác định chắc chắn hướng phát triển trong trung hạn.

Các hoạt động cốt lõi đã được số hóa và đầu tư chuyển đổi số đến lúc này đã chứng minh được hiệu quả. Lúc này doanh nghiệp tập trung hoàn thiện chuyển đổi số cho các hoạt động

kinh doanh cốt lõi, mở rộng chuyển đổi số sang các hoạt động mang lại giá trị gia tăng, và tích hợp từng bước hệ thống vận hành doanh nghiệp trên nền tảng số với các đối tác và nhà cung cấp.

Giai đoạn Bứt phá

Là giai đoạn doanh nghiệp đã gần như hoàn toàn chuyển đổi việc điều hành sản xuất và kinh doanh của mình sang thực hiện trên nền tảng số. Lúc này các cơ hội sản xuất và kinh doanh mới được nền tảng số làm cho trở nên khả thi, và doanh nghiệp có thể sáng tạo sản phẩm mới, cơ hội kinh doanh mới nhờ nền tảng số.

Xuyên suốt các giai đoạn là công tác xây đắp và vận dụng nền tảng giải pháp và công cụ chuyển đổi số, duy trì và nâng cấp các hoạt động ghi nhận, tạo ra và tích luỹ dữ liệu, ví dụ như hoạt động kế toán, hoạt động thu thập thông tin và chăm sóc khách hàng, hoạt động thu thập và phân tích thông tin thị trường

3. Đánh giá mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ

Do các đặc điểm và phân loại giai đoạn chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ đã đề cập ở trên, việc đánh giá mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ được thực hiện bằng một phương pháp đơn giản là kiểm kê các giải pháp và công cụ chuyển đổi số mà doanh nghiệp đã và đang áp dụng.

Tương ứng với các giai đoạn chuyển đổi số, các giải pháp và công cụ chuyển đổi số cho từng ngành nghề được rà soát, đánh giá và phân loại dựa trên mức độ ảnh hưởng của chúng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nhỏ. Chủng được tổng quát hoá và đưa vào danh mục giải pháp và công cụ cho từng giai đoạn chuyển đổi số, để vừa đóng vai trò điều kiện vừa đóng vai trò chỉ số thể hiện mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Việc đánh giá mức độ chuyển đổi số của doanh nghiệp sử dụng các giải pháp và công cụ chuyển đổi số làm chỉ số đánh giá được thực hiện dựa trên giả định rằng các giải pháp và công cụ này đã và đang được doanh nghiệp sử dụng thường xuyên và liên tục trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong trường hợp chủ quan doanh nghiệp cho rằng tác dụng của

một giải pháp và công cụ đang sử dụng nào đó chưa rõ rệt, thì điều đó có nghĩa rằng việc đánh giá tác dụng của giải pháp và công cụ đó chưa đặt trong ngữ cảnh chuyển đổi số toàn diện và triệt để.

5.2 Lựa chọn giải pháp và công cụ cho các giai đoạn chuyển đổi số

Từ các tiêu chí xác định và đánh giá mức độ chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, các giải pháp và công cụ chuyển đổi số được xác định cho từng giai đoạn chuyển đổi số, cũng như cho yêu cầu xuyên suốt các giai đoạn, dựa trên các tiêu chí sau đây:

• Tính sẵn có

• Chất lượng giải pháp và công cụ, và dịch vụ kèm theo

• Kinh nghiệm và sự hiểu biết của nhà cung cấp đối với ngành nghề của doanh nghiệp vừa và nhỏ

• Tính linh hoạt khi đầu tư

Tính sẵn có

Các giải pháp và công cụ được lựa chọn phải đảm bảo có thể tiếp cận được tại thị trường Việt Nam, nghĩa là doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tìm thấy và sử dụng giải pháp và công cụ ngay tại Việt Nam hoặc trên môi trường Internet, với giao diện và cách sử dụng hiểu được và vận dụng được bởi người Việt.

Chất lượng giải pháp và công cụ, và dịch vụ kèm theo

Các giải pháp và công cụ được lựa chọn phải có chất lượng ổn định, đảm bảo hiện thực hoá được các nghiệp vụ cần thiết của doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Việc triển khai giải pháp và công cụ trên môi trường tại chỗ hoặc môi trường Internet, cũng như các dịch vụ hậu mãi, phải do các nhà cung cấp có đủ năng lực thực hiện.

Kinh nghiệm và sự hiểu biết của nhà cung cấp đối với ngành nghề của doanh nghiệp vừa và nhỏ

Các giải pháp và công cụ được lựa chọn phải được cung cấp bởi người am hiểu lĩnh vực ngành nghề của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Kinh nghiệm của nhà cung cấp trong lĩnh vực ngành nghề tương ứng tại Việt Nam là một lợi thế cho giải pháp và công cụ được xem xét

lựa chọn.

Tính linh hoạt khi đầu tư

Các giải pháp và công cụ được lựa chọn đều phải đáp ứng được yêu cầu linh hoạt khi đầu tư:

• Đầu tư theo phân đoạn, đầu tư đến đâu dùng được đến đấy

• Nhà cung cấp có dịch vụ bảo hành bảo trì cho kết quả đầu tư, kể cả đầu tư phân đoạn

• Có thể tính trước thiệt hại trong trường hợp ngừng đầu tư hoặc ngừng sử dụng giải pháp và công cụ

6. Kỹ năng công nghệ cần đào tạo

Đây là các kĩ năng bắt buộc phải có khi chuyển đổi số với các doanh nghiệp SME. Các kỹ năng có cấp độ phức tạp khác nhau, phụ thuộc vào cấp độ chuyển đổi số